«In nativitate SS. Innocentium» — Bernardus Claraevallensis
0129 IN NATIVITATE SS. INNOCENTIUM. SERMO UNICUS. De quatuor continuis solemnitatibus, scilicet Nativitatis Domini, ac SS. Stephani, Joannis, et Innocentium.0129C
1. Benedictus qui venit in nomine Domini, Deus Dominus, et illuxit nobis (Psal. CXVII, 26, 27). Benedictum 0129D nomen gloriae ejus, quod est sanctum (Dan. III, 52). Neque enim otiose venit quod ex Maria natum est Sanctum: sed copiose diffundit et nomen et gratiam sanctitatis. Nimirum inde Stephanus sanctus, inde Joannes sanctus, inde sancti etiam Innocentes. Utili proinde dispositione alias dispensatione> triplex ista solemnitas Natale Domimi comitatur: ut non modo inter continuas solemnitates devotio continua perseveret, sed et fructus Dominicae Nativitatis exinde nobis velut ex quadam prosecutione evidentius innotescat. Siquidem advertere est in his tribus solemnitatibus triplicem quamdam speciem sanctitatis; nec facile praeter haec tria sanctorum genera, quartum aliud posse arbitror in hominibus reperiri. Habemus in beato 0130C Stephano martyrii simul et opus et voluntatem: habemus solam voluntatem in beato Joanne; solum in beatis Innocentibus opus. Biberunt omnes hi calicem salutaris, aut corpore simul et spiritu, aut solo spiritu, aut corpore solo. Calicem quidem meum bibetis, ait Dominus Jacobo et Joanni (Matth. 0130D XX, 23): nec dubium quin de passionis calice loqueretur. Demum cum Petro diceret: Sequere me, evidenter eum ad imitationem suae provocans passionis; conversus ille vidit discipulum, quem diligebat Jesus, sequentem, non tam gressu corporis, quam promptae devotionis affectu. Et bibit ergo Joannes calicem salutaris, et secutus est Dominum sicut Petrus, etsi non omni modo sicut Petrus. Quod enim sic mansit, ut non etiam passione corporea Dominum sequeretur, divini fuit consilii, sicut ipse ait: Sic eum volo manere donec veniam (Joan. XXI, 19-22); ac si dicat: Vult quidem et ipse sequi, sed ego sic eum volo manere.
2. An vero de Innocentium coronis quis dubitet? Ille pro Christo trucidatos infantes dubitet inter 0131A martyres coronari, qui regeneratos in Christo non credit inter adoptionis filios numerari. Alioquin quando coaevos sibi pueros puer ille qui natus est nobis, non contra nos, propter se pateretur occidi, quod utique solo nutu poterat prohibere, nisi melius aliquid eis provideret? ut, quemadmodum caeteris infantibus tunc quidem circumcisio, nunc vero baptismus sine ullo propriae voluntatis usu sufficit ad salutem, sic nihilominus pro eo susceptum martyrium illis sufficeret ad sanctitatem. Si quaeris eorum apud Deum merita, ut coronarentur, quaere et apud Herodem crimina, ut trucidarentur. An forte minor Christi pietas, quam Herodis impietas, ut ille quidem potuerit innoxios neci dare, Christus non potuerit propter se occisos coronare? Sit ergo 0131B Stephanus martyr apud homines, cujus voluntaria passio evidenter apparuit in eo vel maxime, quod in ipso mortis articulo tam pro persequentibus, quam pro se ipso sollicitudinem gereret ampliorem, vinceretque in eo sensum corporeae passionis internae compassionis affectus; ut illorum magis scelera, quam sua vulnera plangeret. Sit Joannes apud angelos 788 martyr, quibus, tanquam spiritualibus creaturis, spiritualia devotionis ejus signa certius innotuerunt. Caeterum hi sunt plane martyres tui, Deus, ut in quibus nec homo nec angelus meritum invenit, singularis tuae praerogativa gratiae evidentius commendetur. Ex ore infantium et lactentium perfecisti laudem (Psal. VIII, 3). Gloria in excelsis Deo, angeli dicunt, et in terra pax hominibus bonae 0131C voluntatis (Luc. II, 14). Magna quidem, sed, audeo dicere, necdum perfecta laus, donec veniat qui dicat: Sinite parvulos ad me venire, quia talium est regnum coelorum (Matth. XIX, 14); et pax hominibus, etiam sine voluntatis usu in sacramento pietatis.
3. Considerent haec qui de opere et voluntate contentiosis solent disputationibus corrixari; considerent et advertant neutrum negligi oportere, ubi 0132A non videtur deesse facultas, praesertim cum utrumque sine altero (ubi tamen facultas deest) non modo salutem conferre possit, sed etiam sanctitatem. Sed et hoc quoque firmiter teneant, prodesse quidem opus sine voluntate, non autem alias tamen> contra voluntatem; ut unde salvantur infantes, inde magis damnentur ficte accedentes. Nihilominus sane in quibusdam voluntas sine opere sufficiens est, non autem contra opus. Verbi causa, rapitur quis in bona quidem voluntate, sed necdum perfecta, necdum idonea martyrium sustinere: quis illi audeat pro hac imperfectione negare salutem? Forte enim propterea non sinitur in illam gravem tentationem venire, ne deficiat et damnetur. Nimirum si in hac tam infirma voluntate induceretur in eam, quae 0132B supra ipsum est, tentationem, nec voluntas roboraretur; quis illum dubitet defecturum, negaturum, et, si in eo mori contigerit, etiam periturum? Qui enim erubuerit me coram hominibus, erubescam et ego eum, ait Dominus, coram angelis Dei (Luc. IX, 26). In ea igitur imperfecta voluntate, in qua salvatur quis, ubi deest facultas operis, jam non salvari posset propter defectum operis, vel opus defectionis. Idem vero et in ignorantia posset accidere. Aemulemur proinde charitatem, et sectemur bona opera, fratres mei, nec infirmitatis, nec ignorantiae peccata ullo modo parvipendentes. Magis autem solliciti et timorati, agamus gratias benignissimo et largissimo Salvatori, qui humanae salutis occasiones tam copiosa 0132C charitate perquirit, ut in his voluntatem et opus, in his sine opere voluntatem, in his etiam sine voluntate opus salutis invenire laetetur, qui vult omnes homines salvos fieri, et ad agnitionem sui venire. Haec est enim vita aeterna, ut cognoscamus Patrem verum Deum, et quem misit Jesum Christum (Joan. XVII, 3), qui unus cum eo verus est Deus super omnia benedictus in saecula. Amen.
